[BİRİNCİ HADİS]

Ebû Hureyre (Allah ondan razı olsun) rivayet ediyor ki, Peygamber ﷺ şöyle buyurdu:

"Ramazan ayından bir veya iki gün önce oruç tutmayın. Ancak bir kimsenin orucu o güne denk gelirse, o gün oruç tutabilir."

Buhârî, 1914. Müslim, 1082

Şerh (Şeyh Ubeyd el-Câbirî):

Bu hadis hakkında birkaç yönden konuşacağız.

Birinci: Ramazan orucunu öne almayın.

İkinci: Bir veya iki gün önceden başlamayın. Buradaki maksat, ayın girmesinden önce acele etmektir. Bunun ölçüsü ise ya hilalin görülmesiyle ya da hava bulutlu olup hilal görülmediğinde Şaban ayını otuz güne tamamlamaktır.

Üçüncü: Bir kimsenin orucu o güne denk gelirse, o gün oruç tutabilir. Bunun da iki veya üç durumda olma ihtimali vardır:

Birinci durum: Geçmiş Ramazan'dan kalan kaza orucu. Yani vakit daralmış ve kişi bu kaza oruçlarını ancak Ramazan'a bir veya iki gün kala tamamlayabilmiştir.

İkinci durum: Başka sebeplerle üzerine oruç farz olan kimse. Örneğin kefâret orucu, adak orucu vb.

Üçüncü durum: Pazartesi ve Perşembe günleri oruç tutmayı âdet edinmiş kimse. Bu kişinin oruç tutmasında bir sakınca yoktur.

Burada bir soru var:

Deniliyor ki, bazı sahabelerden (Allah onlardan razı olsun) Ramazan'dan bir, iki veya üç gün önce oruç tuttukları rivayet edilmiştir.

Cevap: Bu, onların (Allah onlardan razı olsun) içtihadıdır. Ancak delil hüccettir. Eğer bir sahabenin içtihadı, Masum'dan (Peygamber ﷺ) gelen sahih bir delille çelişirse, esas alınacak olan Masum’un (Peygamber ﷺ) delilidir.

Bu yüzden âlimlerimiz usûl kaidelerinde şöyle demiştir: "Delilin olduğu yerde içtihat olmaz."